dokun

Ehram ve Ürünleri 

Bayburt el sanatlarında ihram önemli bir yer tutar. İhram veya yöredeki adıyla ehram, tamamen yünden ihram tezgahında dokunmak suretiyle hazırlanan ve Bayburt’ta bayanların örtünmek amacıyla kullandığı yerel bir giysi. Eski bir Türk geleneği olan ihram dokunma sanatının tarihi Bayburt’ta eskilere dayanır. Ham maddesi koyun yünü olan ihram, kadınların maharetli ellerinde teşi denen aletle bir sanat eseri olarak şekil bulur ve dokunur. Günümüzde ihram eskisi kadar çok kullanılmamakla birlikte yatak örtüsü, masa örtüsü, modernize edilmiş kadın giysileri (yelek, şal, fular, şapka vs.) kravat ve çanta gibi aksesuarları üretilir.

Bakır İşlemeciliği 

Bayburt’ta bakır kap yapımında dövme ve dökme teknikleri kullanılır. Bakır külçe çekiçlenerek şekillendirilir ya da endeze kullanarak madenin eritilip kalıba dökülmesi suretiyle üretim yapılır. Bu bakır kaplar çoğunlukla mutfak gereci olarak tercih edilir. Bakır, işlenmesi kolay bir maden olduğu için kap kacak üzerine çeşitli motifler de işlenir. Zaman zaman el biçiminde, çeşitli geometrik şekillerde kapı tokmağı gibi kapı aksamlarının yapıldığı da olurdu. Her bakırcı aynı zamanda kalaycıydı. Bakırcılar hem bakırlardan çeşitli gereçler imal eder hem de özellikle mutfak eşyalarını kalaylardı. Çeşitli boyutlarda soba kazanları, hamur teknesi ve çamaşır teşti gibi farklı işler için de ev eşyaları üretirlerdi.

Taş İşlemeciliği 

Taş işlemeciliği halen en Bayburt’ta en yaygın olarak yapılan el sanatı. Çok sayıda usta tarihi yapıların restorasyon uygulamalarından yeni mesken yapımlarına varıncaya kadar çeşitli mekanlar için taş işlemekte ve duvar uygulamaları yapıyor.

Bayburt’ta çok farklı özelliklerde taş ocakları bulunur. Bunlar içerisinde en çok kullanılanı beyaz ve sarı renkteki taştır. Bayburt’ta el ile taş işleyen on civarında usta var. Çoğunluk ise makinelerde taş işlemeye başladı.

Taşa genel olarak geometrik motifler işlenir. Özellikle dini yapılar için yapılan mihrap gibi bölümler ile evlerin kat aralarını gösteren bölümlerin taşları işlemeli olur.

Ahşap Oymacılığı

Ahşap oymacılığı eski bir zanaat olarak varlığını sürdürmekte. Konursu Cami, Aydıntepe Cami kapısı, minberi ve kürsü ile ildeki muhtelif evlerde ahşap oymacılığının eski örnekleri görülebiliyor. Dini yapılar başta olmak üzere yalı, konak, yat, kotra gibi yerler için ahşap oymacılığına gittikçe artan bir talep söz konusu. Bu durum el sanatının devamının sağlanmasında önemli bir neden olmuş.

Kilim Dokumacılığı

Kilimler fiziksel gereksinimlerin neticesi olarak ortaya çıkmış. Ancak daha sonra insanların yaratıcılığı ve düş güçleriyle zenginleşmiş. Kilimin Anadolu yaşantısında özel bir yeri ve kullanımı var. Kilimler köy yaşamında “doğumdan- mezara” kadar kullanılır. Doğadan esinlenerek kilimi dokuyan kadının iç dünyası, çeşitli renk ve desen sentezi halinde kilimlere yansımış.

Sadece çizgi ve şekiller değil renkler de adeta konuşur. Kırmızı aşktır, yeşil murattır, mavi umuttur, beyaz mutluluk, siyah matemdir.

Bayburt yöresinde kilim yapımında halkın “ağaç tezgâh”, “gergi ağacı”, “ip ağacı” gibi isimlerle adlandırdığı, ahşaptan yapılmış yarı yatık ıstar tipi tezgahlar kullanılır. Istar, taşınması, kurulması kolay, pratik, dikey çözgü sistemli dokuma tezgâhı.